Ondanks eerdere afspraken zetten supermarkten consumenten nog steeds aan tot ongezond eten. Slechts 43 procent van het aanbod bestaat uit producten uit de Schijf van Vijf en 83 procent van de aanbiedingen is gericht op ongezonde voedingsmiddelen. Dit blijkt uit de nieuwste resultaten van de Superlijst Gezondheid, een onderzoek naar de inspanningen van supermarkten om gezonder eten te stimuleren.
Wat is de Superlijst Gezondheid?
De Superlijst Gezondheid is een initiatief van de onafhankelijke denktank Questionmark, in samenwerking met het Diabetes Fonds, de Hartstichting, de Maag Lever Darm Stichting en de Nierstichting. Elke twee jaar wordt onderzocht hoe supermarkten presteren op het gebied van gezonde voeding. De focus ligt daarbij op doelen en rapportages, assortiment, aanbiedingen en de inrichting van winkels.
Ongezonde producten blijven domineren
Sinds het sluiten van het Nationaal Preventieakkoord in 2018 hebben supermarkten afgesproken om gezonder eten te bevorderen. Toch laat de nieuwste meting zien dat ongezonde producten nog steeds de overhand hebben. Het aandeel producten uit de Schijf van Vijf is in twee jaar tijd slechts met 3 procent gestegen, van 40 naar 43 procent. Bovendien worden frisdranken en andere ongezonde producten nog steeds gepromoot met acties zoals kwantumkortingen. Ook de inzet van kindermarketing is onverminderd aanwezig, ondanks de afspraken om dit terug te dringen.
Budgetsupermarkten positief in beeld
Een opvallend resultaat is dat budgetsupermarkten zoals Lidl en Dirk relatief goed scoren op het gebied van gezondheid in vergelijking met marktleiders als Albert Heijn en Jumbo. Ekoplaza staat bovenaan de ranglijst. Daarnaast hebben bijna alle supermarkten voor het eerst concrete doelen gesteld om het aandeel Schijf van Vijf-producten in hun assortiment te vergroten. Dit zijn kleine stappen in de goede richting, maar er is nog veel werk aan de winkel.
Waarom verandering cruciaal is
Ongezonde voeding is een van de grootste vermijdbare doodsoorzaken in Nederland en leidt jaarlijks tot 13.000 sterfgevallen. Supermarkten spelen een grote rol in het eetpatroon van Nederlanders, aangezien ongeveer 70 procent van de voedingsmiddelen hier wordt aangeschaft.
Volgens Diena Halbertsma, woordvoerder namens de vier gezondheidsfondsen die samenwerken binnen het programma Gezonde Generatie, is zelfregulering door supermarkten niet voldoende: ‘Opnieuw blijkt dat de sector zelf niet in staat is om de noodzakelijke veranderingen door te voeren. Wij willen dat onze kinderen gezond kunnen opgroeien. Het is daarom de hoogste tijd dat de overheid krachtig optreedt, zodat alle supermarkten verplicht worden om hun assortiment, aanbiedingen en winkelinrichting gezonder te maken. Zonder zo’n wettelijke aanpak beloont de marktwerking vooral de supermarkten die achterblijven op het gebied van gezondheid.’
Lees ook: Supermarktvoedsel: hoe 80% je gezondheid saboteert.
Actie van de overheid nodig
Het onderzoek maakt duidelijk dat supermarkten nog een lange weg te gaan hebben om gezond eten toegankelijker te maken. Hoewel enkele positieve ontwikkelingen zichtbaar zijn, blijft het merendeel van het aanbod ongezond. Het is aan de overheid om met strengere regelgeving in te grijpen, zodat gezond eten de norm wordt in alle supermarkten.
