Lig je ’s avonds in bed en blijft je hoofd maar doorgaan? Van to-do lijstjes tot zorgen over morgen – piekeren kan je nachtrust flink in de weg zitten. Hoe harder je probeert te stoppen met denken, hoe lastiger het vaak wordt. Gelukkig kun je leren om deze vicieuze cirkel te doorbreken.
Waarom piekeren juist ’s avonds opspeelt
Overdag is je brein druk met alles wat je moet doen. Pas als je ’s avonds in bed ligt en de prikkels wegvallen, krijgen je gedachten de ruimte. Je brein komt dan vaak in een soort ‘probleem-oplosstand’, waarbij het je probeert te helpen door overal over na te denken. Maar in plaats van oplossingen te vinden, blijf je vaak hangen in eindeloze gedachtenlussen (1).
De rol van stresshormonen bij piekeren
Piekeren houdt je lichaam in een lichte stressreactie. Je maakt dan meer cortisol aan, wat je alert houdt. Dit verstoort de overgang naar de diepe slaap. Hierdoor val je moeilijker in slaap of word je ’s nachts wakker met je hoofd ‘aan’ (2).
Waarom ‘stoppen met denken’ niet werkt
Hoe harder je tegen je gedachten vecht, hoe meer ze terugkomen. Dit heet het ‘roze olifant-effect’: probeer maar eens niet aan een roze olifant te denken… precies. Je brein werkt zo niet. Wat wél helpt, is ruimte geven aan je gedachten, zonder erin mee te gaan (3).
5 tips om de piekercirkel te doorbreken
Gelukkig kun je leren om beter om te gaan met piekergedachten. Dit zijn vijf praktische tips die je vanavond al kunt proberen:
1. Maak een piekerlijstje vóór het slapen
Schrijf je gedachten op papier. Zo geef je je brein het signaal dat je het niet hoeft te onthouden.
2. Gebruik een gedachtenparkeerplaats
Spreek met jezelf af: “Hier denk ik morgen verder over na.” Stel jezelf gerust dat je het niet vergeet.
3. Focus op je ademhaling
Adem rustig in door je neus en uit door je mond. Tel bijvoorbeeld tot vier bij elke in- en uitademing. Dit helpt je zenuwstelsel kalmeren (4).
4. Probeer mindfulness of bodyscan-oefeningen
Breng je aandacht naar je lichaam of naar geluiden in de ruimte. Zo leer je je aandacht te verplaatsen van je hoofd naar het hier en nu.
Lees ook: Mindfulness voor beginners: meer rust en minder stress in no-time
5. Zorg voor een vaste avondroutine
Een rustige routine helpt je brein om te schakelen van ‘doen’ naar ‘ontspannen’. Denk aan een vast tijdstip, minder schermtijd en ontspannende activiteiten.
Conclusie
Iedereen piekert weleens, maar als het je nachtrust verstoort, is het tijd om ermee aan de slag te gaan. Door je gedachten te parkeren, je lichaam tot rust te brengen en een vaste routine op te bouwen, geef je jezelf meer kans op een goede nachtrust. En vergeet niet: gedachten mogen er zijn, maar jij hoeft er niet altijd iets mee.
