We douchen, smeren en spuiten dagelijks allerlei verzorgingsproducten op ons lijf. Maar wat als sommige van die producten ongemerkt je gezondheid beïnvloeden? Een recente studie brengt twee bekende ingrediënten uit cosmetica, parabenen en ftalaten, opnieuw in opspraak. Deze stoffen zouden mogelijk een rol spelen bij het ontstaan van borstkanker. En het meest opvallende? De effecten lijken omkeerbaar zodra je stopt met het gebruik ervan.
Parabenen en ftalaten: wat zit er eigenlijk in je flesje?
Parabenen worden al decennia gebruikt als conserveringsmiddel in cosmetica, om schimmels en bacteriën buiten de deur te houden. Je vindt ze in shampoo, bodylotion, gezichtscrèmes, deodorant en zelfs in sommige make-up. Denk aan ingrediënten zoals methylparaben, ethylparaben of propylparaben.
Ftalaten daarentegen worden vaak toegevoegd om geurstoffen langer te laten blijven hangen of om producten soepel en smeerbaar te maken. Ze schuilen meestal achter het woord ‘parfum’ of ‘fragrance’ op etiketten – een verzamelnaam die niet verplicht alle gebruikte stoffen hoeft te onthullen.
Wat deze stoffen gemeen hebben? Ze vallen onder de zogeheten xeno-oestrogenen.
Lees ook: Wat verbergen je verzorgingsproducten? Ontdek de schokkende waarheid!
Xeno-oestrogenen: namaakhormonen met echte impact
Xeno-oestrogenen (afgekort: XE’s) zijn chemische stoffen die zich in ons lichaam gedragen als het vrouwelijke hormoon oestrogeen. En dat is niet onschuldig. Oestrogeen speelt een belangrijke rol bij de groei en ontwikkeling van borsten, maar het stimuleert ook celgroei. En te veel celgroei — zeker als die ongecontroleerd is — verhoogt het risico op tumoren.
Hoewel het lichaam zelf oestrogeen aanmaakt, kunnen xeno-oestrogenen deze balans verstoren. Ze binden zich aan oestrogeenreceptoren in het lichaam en kunnen zo een kettingreactie aanzetten, zelfs al zijn ze zwakker dan lichaamseigen hormonen.
De studie die alarmbellen laat rinkelen
De Amerikaanse studie van Dairkee et al. (2023) onderzocht vrouwen zonder borstkanker die in het dagelijks leven veel verzorgingsproducten met parabenen en ftalaten gebruikten. Het onderzoeksteam vroeg hen om gedurende drie dagen alleen producten te gebruiken zonder deze stoffen. Vervolgens namen ze een biopt van gezond borstweefsel – en wat bleek?
- Borstkanker-gerelateerde genen waren vóór de interventie geactiveerd, mogelijk onder invloed van xeno-oestrogenen.
- Na het vermijden van producten met parabenen en ftalaten werden deze genen weer uitgeschakeld.
De onderzoekers zagen onder de microscoop dat de cellen minder tekenen vertoonden van een zogeheten ‘voorstadium’ van kanker. Met andere woorden: door simpelweg je verzorgingsroutine aan te passen, veranderde de biologie van borstcellen op een meetbare manier.
📌 Belangrijk detail: dit onderzoek keek niet naar vrouwen met borstkanker, maar naar gezond borstweefsel. Toch zijn de bevindingen veelbelovend, omdat het laat zien dat celgedrag beïnvloedbaar is via leefstijlkeuzes.
Nog geen keihard bewijs, wél genoeg reden tot nadenken
Tot nu toe was er geen causale link gevonden tussen parabenen, ftalaten en borstkanker. Maar deze studie laat iets zien wat daarvoor niet bewezen was: invloed op genexpressie in gezond borstweefsel. En dat is relevant, zeker gezien het feit dat hormoongevoelige borstkanker de meest voorkomende vorm van borstkanker is.
We hoeven dus niet te wachten op keiharde causaliteit. Net zoals we weten dat roken longkanker kan veroorzaken, zonder dat iedereen die rookt het ook daadwerkelijk krijgt, kunnen we ook hier spreken van een risicofactor. En risicofactoren kun je beperken.
Wat kun jij doen? Check dit vanavond nog in je badkamer:
Veel mensen denken dat natuurlijke producten duur of moeilijk te vinden zijn, maar de markt voor ‘schone cosmetica’ groeit razendsnel. Het begint bij bewustwording. Met deze tips kom je al een heel eind:
👉 Lees het etiket. Vermijd ingrediënten als methylparaben, propylparaben, butylparaben en ethylparaben.
👉 Wees kritisch op ‘parfum’. Vaak zijn ftalaten verborgen in geurstoffen, zonder dat dit apart vermeld staat.
👉 Kies geurloze of natuurlijke producten. Vooral bij deodorant, bodylotion en gezichtscrème is dit belangrijk.
👉 Gebruik een productscanner. Gratis apps zoals Yuka of CodeCheck werken goed in Nederland en geven inzicht in gezondheidsrisico’s van ingrediënten.
👉 Vermijd apps als Think Dirty of EWG als je Nederlandse producten scant — deze zijn vooral gericht op de Amerikaanse markt.
👉 Ga voor betrouwbare keurmerken. Je kunt letten op labels zoals COSMOS, Ecocert, NATRUE of BDIH.
👉 Gebruik minder. Less is more. De huid heeft vaak minder nodig dan we denken.
🎯 Extra tip: Webshops zoals Big Green Smile, Bewust Puur en Nourished.nl vermelden vaak duidelijk of een product vrij is van parabenen, ftalaten en microplastics. Een fijne manier om bewuster te shoppen.
Kleine keuzes, grote impact
Niemand zegt dat je meteen álles uit je badkamer moet weggooien. Maar het bewust vermijden van bepaalde ingrediënten, vooral als je dagelijks in contact komt met die producten, kan op lange termijn een verschil maken. Zoals de onderzoekers concluderen: het verminderen van blootstelling aan xeno-oestrogenen is een haalbare en logische stap binnen borstkankerpreventie.
Het gaat hier niet om angst zaaien, maar om bewustwording. Want hoe eerder we begrijpen dat onze leefstijl – inclusief wat we op onze huid smeren – invloed heeft op onze gezondheid, hoe beter we die kunnen beschermen.
