In de drukte van de dag is het makkelijk om jezelf kwijt te raken. Je rolt van taak naar taak, probeert aan verwachtingen te voldoen en voor je het weet leef je vooral op de automatische piloot. Maar wat als je je leven (weer) zou inrichten op basis van wat jij écht belangrijk vindt? Je waarden kunnen dan dienen als innerlijk kompas – een richtingaanwijzer naar meer rust, voldoening en zingeving.
Wat zijn waarden eigenlijk?
Waarden zijn geen doelen of taken, maar diepe drijfveren. Ze gaan over hoe je wilt leven, niet over wat je wilt bereiken. Denk aan: vrijheid, eerlijkheid, verbinding, creativiteit, groei, zorgzaamheid, plezier. Waarden veranderen niet snel, maar hoe je ze uitdrukt kan wel per levensfase verschillen.
Een doel is: “Ik wil een boek schrijven.”
Een waarde is: “Ik wil mijn creativiteit tot uiting brengen.”
Waarden geven richting aan je keuzes, zelfs op momenten dat je twijfelt of het even tegenzit. Door je leven bewuster af te stemmen op jouw persoonlijke waarden, ontstaat er meer samenhang tussen wat je doet en wat voor jou betekenisvol is. Dat vergroot je gevoel van autonomie én geluk.
De kracht van waardengericht leven
Binnen de positieve psychologie wordt het naleven van waarden gezien als een belangrijke pijler van welbevinden. Onderzoek toont aan dat betekenisvol leven – naast plezier en betrokkenheid – een sterke voorspeller is van zowel subjectief geluk als levenskwaliteit (1).
Onderzoek binnen de psychologie, waaronder Acceptance and Commitment Therapy (ACT), laat zien dat mensen die bewust leven naar hun waarden:
- meer psychologisch welzijn ervaren
- beter kunnen omgaan met stress
- minder last hebben van innerlijke conflicten
- meer zingeving ervaren in hun dagelijks leven
Volgens een studie van Ciarrochi et al. (2011) is het naleven van waarden zelfs een beschermende factor tegen burn-out en depressieve gevoelens (2). Dit principe staat centraal binnen ACT, waar leven naar je waarden wordt gezien als een van de zes kernprocessen die bijdragen aan psychologische flexibiliteit en mentaal welzijn (3). Mensen voelen zich meer ‘in lijn’ met zichzelf, maken keuzes die beter aansluiten bij hun behoeften, en ervaren minder spijt achteraf. Wanneer je leeft naar wat jij belangrijk vindt, ontstaat er een gevoel van vervulling – ook als het leven niet perfect is.
Waarom we soms van onze waarden afdrijven
Het leven is druk, en vaak gaan we mee in wat anderen verwachten of wat de omgeving van ons ‘vraagt’. Denk aan:
- werken om te voldoen aan succesnormen, terwijl je eigenlijk vrijheid waardeert
- overal ja op zeggen uit loyaliteit, terwijl je behoefte hebt aan rust
- streven naar perfectie, terwijl speelsheid of verbinding veel belangrijker voor je is
Op korte termijn kan het voldoen aan verwachtingen geruststellend zijn, maar op lange termijn kan het zorgen voor innerlijke onrust, twijfel en het gevoel dat je jezelf kwijtraakt. Door weer in contact te komen met je eigen waarden, krijg je richting en houvast. Het helpt je om keuzes te maken waar je later trots op bent.
Hoe ontdek je jouw kernwaarden?
Je waarden liggen vaak al in je. Het gaat erom dat je er weer contact mee maakt. Door stil te staan bij wat je écht belangrijk vindt, kun je bewuster leven en keuzes maken die beter passen bij wie jij bent.
Reflectievragen
- Waar krijg ik energie van?
- Wat maakt mij écht trots of blij?
- Wat bewonder ik in anderen?
- Wanneer voel ik me het meest mezelf?
- Waarover wil ik dat mensen me herinneren?
Deze vragen helpen je om terug te keren naar de kern. Ze nodigen je uit om voorbij de dagelijkse to-do’s te kijken en weer te verbinden met je diepere drijfveren.
Waardenlijst
Gebruik een lijst met waarden (zoals: eerlijkheid, avontuur, vriendelijkheid, veiligheid, groei, schoonheid, humor…) en kies intuïtief je top 5. Vraag jezelf daarna bij elke waarde af:
- Hoe komt deze waarde nu tot uiting in mijn leven?
- Wat zou ik meer willen doen om dit tot leven te brengen?
Je kunt je waarden ook een plek geven in huis, als reminder. Hang ze op je koelkast, schrijf ze op een post-it aan je spiegel of stel ze in als achtergrond op je telefoon.
Van waarden naar zingeving
Weten wat je belangrijk vindt is één ding. Maar zingeving ontstaat pas echt wanneer je je waarden concreet maakt in je dagelijkse keuzes. Kleine acties maken vaak het grootste verschil. Door met aandacht en intentie te handelen vanuit je waarden, geef je je leven richting én betekenis.
Voorbeelden:
- Waarde = verbinding → plan wekelijks een moment met iemand die je dierbaar is
- Waarde = gezondheid → kies bewust voor beweging en voeding die je goed doet
- Waarde = creativiteit → blok elke week een uurtje voor een creatieve hobby
- Waarde = vrijheid → stel grenzen aan je agenda of neem bewust tijd voor jezelf
Door dit soort acties regelmatig terug te laten komen, bouw je als het ware een waardengerichte leefstijl op. Eentje die echt bij jou past.
Lees ook: Hoe vind je jouw Ikigai?
Conclusie: leven in lijn met wie je bent
Waarden geven richting. Ze helpen je keuzes maken waar je achter staat, ook als het lastig wordt. Ze bieden houvast in onrust en geven betekenis aan je dagen. Door regelmatig stil te staan bij je waarden – en ze actief tot leven te brengen – vergroot je niet alleen je gevoel van autonomie, maar ook je zingeving. Je leeft dan niet langer ‘op de automatische piloot’, maar vanuit verbinding met wat er voor jóu toe doet.
Zoals ook binnen Acceptance and Commitment Therapy (ACT) wordt benadrukt: leven naar je waarden draagt bij aan meer veerkracht, psychologische flexibiliteit en levenskwaliteit.
Dus: waar wil jij vandaag (weer) voor kiezen?
