We weten allemaal dat gezonder leven niet altijd makkelijk is. Of het nu gaat om meer bewegen, gezonder eten of stoppen met roken, vaak lijkt het alsof we het allemaal zelf moeten doen. Maar wist je dat je omgeving een enorme invloed heeft op je succes? Sterker nog, soms bepaalt je omgeving meer dan je eigen wilskracht. Laten we eens kijken hoe dat werkt en wat je kunt doen om je omgeving in je voordeel te laten werken.
1. Je fysieke omgeving: wat je ziet, dat kies je
Het is je ongetwijfeld weleens opgevallen dat er in de supermarkt altijd snoepjes of andere snacks bij de kassa of zelfscan liggen. Dat is geen toeval. Onze omgeving is zo ingericht dat we constant verleid worden om ongezonde keuzes te maken. Uit onderzoek blijkt dat mensen meer groenten en fruit eten als deze op ooghoogte in de supermarkt liggen (1). Thuis geldt hetzelfde: als je een schaal met fruit op tafel zet, grijp je sneller naar een appel dan naar een koekje in de kast.
Lees ook: Supermarktvoedsel: hoe 80% je gezondheid saboteert.
Ook bewegen wordt makkelijker als je omgeving daarvoor is ingericht. Woon je in een buurt met veel parken en fietspaden? Dan is de kans groter dat je regelmatig beweegt (2). Kleine aanpassingen, zoals je sportschoenen bij de deur zetten, kunnen al een groot verschil maken.
2. Je sociale omgeving: samen sta je sterker
Heb je weleens gemerkt dat je sneller naar de sportschool gaat als een vriend of vriendin meegaat? Dat komt omdat sociale steun een van de krachtigste tools is voor gedragsverandering. Uit een meta-analyse blijkt dat mensen die samen met anderen werken aan hun doelen, zoals afvallen of stoppen met roken, meer succes hebben (3).
Maar het werkt ook andersom: als mensen in je omgeving ongezonde gewoontes hebben, kan dat jouw inspanningen ondermijnen. Bijvoorbeeld, als je collega’s elke dag een gebakje bij de koffie nemen, is het moeilijker om nee te zeggen. Zoek daarom mensen op die dezelfde doelen hebben als jij, of betrek je vrienden en familie bij je plannen. Samen sta je sterker!
3. Je economische omgeving: geld speelt een rol
Laten we eerlijk zijn: gezond leven kan duur zijn. Biologische groenten, een sportschoolabonnement of een personal trainer zijn niet voor iedereen betaalbaar. Uit onderzoek blijkt dat mensen met een lagere sociaal economische status (SES) vaker ongezonde keuzes maken, simpelweg omdat die goedkoper zijn (4).
Gelukkig zijn er manieren om hier slim mee om te gaan. Kies bijvoorbeeld voor seizoensgroenten, die zijn vaak goedkoper. Of zoek gratis beweegmogelijkheden, zoals wandelen in het park of online workouts. Kleine veranderingen kunnen al een groot verschil maken voor je portemonnee én je gezondheid.
4. Je culturele omgeving: wat is ‘normaal’?
In sommige culturen is het normaal om uitgebreid te lunchen, terwijl in andere culturen snel een broodje achter het bureau wordt gegeten. Deze gewoontes hebben invloed op wat jij als ‘normaal’ gedrag ziet. Uit onderzoek blijkt dat culturele normen een sterke invloed hebben op eetgedrag en beweging (5).
Het goede nieuws is dat je deze normen kunt veranderen, al duurt dat soms even. Begin klein: nodig vrienden uit voor een gezonde maaltijd of organiseer een wandelafspraak in plaats van een borrel. Zo creëer je stap voor stap een nieuwe ‘norm’.
5. Je politieke omgeving: beleid maakt gezond leven makkelijker
De overheid speelt ook een grote rol in het stimuleren van gezond gedrag. Denk aan rookvrije zones, suikertaksen of subsidies op groenten en fruit. Uit een review blijkt dat dit soort maatregelen effectief zijn in het bevorderen van gezondere keuzes (6).
Hoewel je hier als individu weinig invloed op hebt, kun je wel gebruikmaken van bestaande initiatieven. Zoek bijvoorbeeld uit of er in jouw buurt programma’s zijn voor gratis beweeglessen of gezonde maaltijden.
Conclusie: maak je omgeving je bondgenoot
Gedragsverandering begint niet alleen bij jou, maar ook bij je omgeving. Door kleine aanpassingen te maken in je fysieke, sociale en economische omgeving, kun je het jezelf een stuk makkelijker maken om gezondere keuzes te maken. En onthoud: je hoeft het niet alleen te doen. Betrek je omgeving erbij en maak samen stappen naar een gezonder leven.
