Zonnebrandcrème: bescherming tegen de zon of een gevaar? We smeren het massaal, maar er is veel discussie over of het nu wel of niet goed voor ons is. Sommigen beweren dat zonnebrandcrème kankerverwekkend is, terwijl anderen juist benadrukken dat het essentieel is om huidkanker te voorkomen. Wat is nu de waarheid? Laten we dieper duiken in de wetenschap achter zonnebrandcrème, de zon en onze gezondheid.
De zon: vriend of vijand?
De zon is onze belangrijkste bron van vitamine D, een essentiële voedingsstof voor sterke botten, een gezond immuunsysteem en een goede stemming. Zonder zon zouden we simpelweg niet kunnen overleven. Maar zoals met alles, is balans key. Te veel blootstelling aan UV-straling kan schadelijk zijn voor onze huid. UV-straling beschadigt het DNA in onze huidcellen, wat op termijn kan leiden tot huidkanker (1). Huidkanker is de afgelopen decennia toegenomen. Komt dit door zonnebrandcrème? Of kunnen we dit toeschrijven aan veranderingen in ons gedrag, zoals meer tijd buiten doorbrengen en de populariteit van zonnebanken (2)?
Wat zit er eigenlijk in zonnebrandcrème?
Zonnebrandcrème bevat twee soorten filters: chemische en minerale filters. Beide hebben hun eigen werking en mogelijke gezondheidseffecten.
1. Chemische filters
Chemische filters, zoals oxybenzone, avobenzone en octinoxate, werken door UV-straling te absorberen en om te zetten in warmte. Deze stoffen zijn effectief, maar er is discussie over hun veiligheid.
- Oxybenzone: Dit is een van de meest onderzochte chemische filters. Uit studies blijkt dat oxybenzone door de huid kan worden opgenomen en in het lichaam terechtkomt (3). Hoewel er geen direct bewijs is dat oxybenzone kanker veroorzaakt, zijn er zorgen over mogelijke hormonale verstoringen. Uit dierstudies blijkt dat hoge doses oxybenzone de hormoonhuishouding kunnen beïnvloeden, maar de hoeveelheden die mensen via zonnebrandcrème binnenkrijgen, zijn veel lager (4).
- Octinoxate: Ook deze stof kan door de huid worden opgenomen en heeft in laboratoriumstudies hormonale effecten laten zien. Net als bij oxybenzone zijn de concentraties in zonnebrandcrème echter veel lager dan de doses die in deze studies zijn gebruikt (5).
2. Minerale filters
Minerale filters, zoals zinkoxide en titaniumdioxide, werken anders: ze leggen een beschermend laagje op de huid en weerkaatsen UV-straling. Deze stoffen worden niet opgenomen door de huid en zijn daardoor vaak beter geschikt voor mensen met een gevoelige huid.
- Zinkoxide en titaniumdioxide: Deze filters worden over het algemeen als veilig beschouwd. Wel zijn er zorgen geweest over nanodeeltjes, die soms in zonnebrandcrème worden gebruikt om een witte waas te voorkomen. Uit onderzoek blijkt echter dat deze nanodeeltjes niet diep in de huid doordringen en dus geen groot risico vormen voor de gezondheid (6).
Andere ingrediënten in zonnebrandcrème
Naast UV-filters bevat zonnebrandcrème vaak andere stoffen, zoals conserveermiddelen, geurstoffen en stabilisatoren. Sommige van deze stoffen kunnen huidirritatie veroorzaken, vooral bij mensen met een gevoelige huid. Parabenen, bijvoorbeeld, zijn conserveermiddelen die soms in verband worden gebracht met allergische reacties, hoewel ze in lage concentraties als veilig worden beschouwd (7).
Lees ook: Wat verbergen je verzorgingsproducten? Ontdek de schokkende waarheid!
Natuurlijke alternatieven voor zonnebrandcrème
Voor wie op zoek is naar natuurlijke alternatieven, zijn er verschillende opties. Het is echter belangrijk om te benadrukken dat deze alternatieven vaak een lagere beschermingsfactor hebben dan conventionele zonnebrandcrème en daarom niet altijd voldoende bescherming bieden tegen UV-straling. Hier zijn enkele natuurlijke alternatieven:
- Cocosnootolie: Cocosnootolie heeft een natuurlijke SPF van ongeveer 4-5. Het biedt dus enige bescherming, maar is niet voldoende voor langdurige blootstelling aan de zon.
- Zinkoxide: Dit mineraal wordt vaak gebruikt in natuurlijke zonnebrandcrèmes en biedt een breed spectrum bescherming tegen UVA- en UVB-straling.
- Sheaboter: Sheaboter heeft een natuurlijke SPF van ongeveer 6-10 en kan helpen de huid te hydrateren en beschermen.
- Aloë vera: Aloë vera heeft een natuurlijke SPF van ongeveer 3-5 en kan helpen de huid te kalmeren en hydrateren na blootstelling aan de zon.
- Frambozenpitolie: Frambozenpitolie heeft een natuurlijke SPF van ongeveer 25-50, wat het een van de krachtigste natuurlijke zonbeschermers maakt. Het bevat ook antioxidanten die de huid kunnen beschermen tegen vrije radicalen.
- Wortelzaadolie: Deze olie heeft een SPF van ongeveer 35-40 en wordt vaak gebruikt in natuurlijke zonnebrandproducten.
Hoewel deze natuurlijke alternatieven enige bescherming bieden, is het belangrijk om te onthouden dat ze geen vervanging zijn voor een breedspectrum zonnebrandcrème met een hoge SPF, vooral tijdens langdurige blootstelling aan de zon. Bovendien is er beperkt wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van deze natuurlijke ingrediënten als zonbescherming, dus het is belangrijk om voorzichtig te zijn.
Wat zegt de wetenschap over de gezondheidseffecten?
Hoewel sommige ingrediënten in zonnebrandcrème zorgen baren, is het belangrijk om te benadrukken dat de hoeveelheden die we via zonnebrandcrème binnenkrijgen, over het algemeen zeer klein zijn. De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) en de Europese Unie hebben strikte richtlijnen voor de veiligheid van zonnebrandcrème-ingrediënten.
Uit een recente review blijkt dat de voordelen van zonnebrandcrème (het voorkomen van huidkanker en vroegtijdige veroudering) opwegen tegen de mogelijke risico’s van blootstelling aan de ingrediënten (8). Wel wordt aanbevolen om te kiezen voor producten die zijn afgestemd op jouw huidtype en om minerale filters te overwegen als je gevoelig bent voor chemische stoffen.
Verantwoord zonnen: hoe doe je dat?
Zonnebrandcrème is een belangrijk onderdeel van zonbescherming, maar het is niet de enige manier om je huid te beschermen. Hier zijn een paar tips voor verantwoord zonnen:
- Vermijd de zon op het heetst van de dag: Tussen 10.00 en 16.00 uur is de UV-straling het sterkst. Probeer dan schaduw op te zoeken.
- Draag beschermende kleding: Een hoed, zonnebril en luchtige kleding kunnen een groot verschil maken.
- Smeer regelmatig: Gebruik een zonnebrandcrème met minimaal SPF 30 en smeer elke twee uur opnieuw, vooral na zwemmen of zweten.
- Geniet met mate: Korte periodes in de zon zijn goed voor je vitamine D-gehalte, maar overdrijf het niet.
Zonnebrandcrème: bescherming tegen de zon of een verborgen gevaar?
Aan de ene kant is de zon onze belangrijkste bron van vitamine D, wat essentieel is voor een goede gezondheid, maar aan de andere kant kan te veel blootstelling aan UV-straling het risico op huidkanker op latere leeftijd aanzienlijk verhogen. De sleutel ligt in een verstandige balans. Afhankelijk van je huidtype en waar je je bevindt, is het bijvoorbeeld verstandig om in de zomer drie keer per week 10 tot 30 minuten onbeschermd in de zon te zitten om voldoende vitamine D aan te maken. Daarna is het belangrijk om je huid goed te beschermen.
Dit kan door schaduw op te zoeken, beschermende kleding te dragen of je in te smeren met zonnebrandcrème. Als je liever geen risico loopt op mogelijke bijwerkingen van synthetische ingrediënten in zonnebrandcrèmes, kun je kiezen voor een natuurlijke zonnebrandcrème op basis van zinkoxide. Deze biedt een brede bescherming tegen UVA- en UVB-straling en is vaak geschikt voor mensen met een gevoelige huid.
Uiteindelijk draait het allemaal om bewust omgaan met de zon. Geniet ervan, maar bescherm je huid goed om op de lange termijn gezond te blijven.
