E-nummers zijn codes die door de Europese Unie zijn toegewezen aan stoffen die aan voedingsmiddelen worden toegevoegd om bepaalde eigenschappen te verbeteren, zoals kleur, smaak, textuur of houdbaarheid. Deze toevoegingen zijn goedgekeurd door de EU, maar dat betekent niet automatisch dat ze onschuldig zijn. In dit artikel onderzoeken we wat e-nummers zijn, waarom ze worden toegevoegd, welke als schadelijk worden beschouwd en hoe je ze kunt vermijden.
Wat zijn e-nummers precies?
E-nummers zijn goedgekeurde stoffen die aan voedingsmiddelen worden toegevoegd om bepaalde eigenschappen te verbeteren, zoals smaak, kleur, textuur of houdbaarheid. De ‘E’ in e-nummers staat voor Europa, aangezien de toevoegingen zijn goedgekeurd door de Europese Unie.
Er zijn meer dan 300 e-nummers die verdeeld zijn in verschillende categorieën, zoals:
- Kleurstoffen (E100 – E199): Deze zorgen ervoor dat voedsel er aantrekkelijk uitziet.
- Conserveermiddelen (E200 – E299): Deze helpen om voedsel langer houdbaar te maken door bacteriën en schimmels te remmen.
- Smaakversterkers (E600 – E699): Deze versterken de smaak van producten, zoals mononatriumglutamaat (E621).
- Antioxidanten (E300 – E399): Deze voorkomen dat voedingsmiddelen bederven door oxidatie.
Niet alle e-nummers zijn chemisch of kunstmatig, sommige zijn van natuurlijke oorsprong, zoals E300 (ascorbinezuur, oftewel vitamine C), wat een antioxidant is. Er zijn ook natuurlijke kleurstoffen, zoals E160a (bètacaroteen), die uit wortels wordt gehaald. Het is dus niet altijd zo dat e-nummers per definitie ongezond zijn, maar dat betekent niet dat ze allemaal veilig zijn.
Zijn e-nummers schadelijk voor je gezondheid?
Hoewel e-nummers op de verpakking vaak veilig lijken, is er de laatste jaren steeds meer bezorgdheid over de effecten van bepaalde kunstmatige toevoegingen. Er zijn verschillende onderzoeken die wijzen op mogelijke gezondheidsrisico’s van specifieke e-nummers, vooral bij overconsumptie.
De schaduwzijde van e-nummers
Sommige e-nummers worden in verband gebracht met gezondheidsklachten, zoals allergieën, gedragsproblemen en zelfs kanker. Er zijn bijvoorbeeld zorgen over de effecten van E102 (tartrazine), een kunstmatige gele kleurstof die bij sommige mensen allergische reacties kan veroorzaken, zoals uitslag of astma. Ook kan het in hoge concentraties bijdragen aan hyperactiviteit bij kinderen (1).
Daarnaast zijn er e-nummers die mogelijk schadelijk kunnen zijn voor de lange termijn, zoals E250 (natriumnitriet), dat in verwerkte vleesproducten wordt gebruikt om de kleur te behouden en de houdbaarheid te verlengen. Er zijn studies die aantonen dat natriumnitriet bij de vertering kan omzetten in nitrosaminen, die in verband worden gebracht met een verhoogd risico op kanker (2).
Een veelbesproken e-nummer is E951, oftewel aspartaam. Deze kunstmatige zoetstof wordt vaak gebruikt in light-dranken, kauwgom en andere caloriearme producten. Hoewel het al decennialang op de markt is, zijn er nog steeds discussies over de gezondheidseffecten van aspartaam. Sommige onderzoeken suggereren dat het in hoge concentraties schadelijk kan zijn, terwijl een groot review onderzoek (Magnuson et al., 2007) geen bewijs van schade had gevonden of dat aspartaam mogelijk kankerverwekkend zou zijn (3). Wat bleek later? Dit review onderzoek werd volledig gefinancierd door Ajinomoto, de fabrikant van aspartaam. Dit heeft geleid tot discussies over mogelijke belangenconflicten (4). Zo zie je maar. Een recente studie (2025) toont wel degelijk schadelijke effecten aan van deze zoetstof (5).
Lees ook: Is jouw lightdrankje gevaarlijk? Aspartaam en hart- en vaatziekten
Wat zijn de risico’s van kunstmatige toevoegingen?
Het grootste probleem met kunstmatige e-nummers is dat ze in grote hoeveelheden moeilijk te vermijden zijn in de westerse voeding. Dit kan leiden tot overconsumptie, wat schadelijk is voor de gezondheid, vooral als ze vaak voorkomen in bewerkte voedingsmiddelen die al veel suiker, zout en ongezonde vetten bevatten.
De risico’s variëren per e-nummer en de hoeveelheid die we ervan consumeren, maar in het algemeen geldt: als je teveel bewerkte producten eet die vol zitten met kunstmatige toevoegingen, kan dit op lange termijn een negatieve invloed hebben op je gezondheid.
Classificatie van e-nummers op basis van gezondheidseffecten
In de praktijk worden e-nummers ingedeeld in verschillende risicocategorieën. Sommige zijn onschadelijk, andere kunnen beter gemeden worden. Hieronder een overzicht van e-nummers die je vaker tegenkomt:
- Vrijwel onschadelijk
- E100 – Curcumine: Gele kleurstof afkomstig van kurkuma, gezond en heeft zelfs antioxiderende eigenschappen.
- E101 – Riboflavine (vitamine B2): Gele kleurstof en vitamine die geen nadelige effecten heeft.
- E300 – Ascorbinezuur (vitamine C): Antioxidant en vitamine, essentieel voor de gezondheid.
- Met mate consumeren
- E102 – Tartrazine: Gele kleurstof die bij sommige mensen allergische reacties kan veroorzaken.
- E110 – Zonnegeel FCF: Gele kleurstof die bij overgevoelige personen reacties kan uitlokken.
- E124 – Cochenillerood A: Rode kleurstof die bij overgevoelige individuen allergische reacties kan veroorzaken.
- Vermijden of beperken
- E120 – Cochenille: Rode kleurstof afkomstig van schildluizen; kan allergische reacties veroorzaken.
- E250 – Natriumnitriet: Conserveermiddel in verwerkte vleesproducten, kan bij vertering nitrosaminen vormen, die kankerverwekkend zijn.
- E171 – Titaniumdioxide: Kleurstof die mogelijk schadelijk is bij langdurige inname en mogelijk kankerverwekkend.
Hoe kun je e-nummers vermijden?
Als je je zorgen maakt over e-nummers en hun mogelijke effecten op je gezondheid, kun je eenvoudig stappen ondernemen om ze te vermijden. Hier zijn enkele tips:
- Kies onbewerkte voedingsmiddelen: Vers fruit, groenten, noten, zaden en biologische producten bevatten vrijwel geen e-nummers. Dit zijn de meest natuurlijke en gezonde keuzes.
- Lees de etiketten: Controleer de ingrediëntenlijst van bewerkte producten om te zien of er e-nummers op staan. Hoe minder ingrediënten, hoe beter.
- Kies voor biologische producten: Biologische producten bevatten vaak minder kunstmatige toevoegingen, aangezien de biologische landbouw strenger is wat betreft het gebruik van kunstmatige stoffen.
Het is belangrijk om niet meteen in paniek te raken bij het zien van een e-nummer. De meeste toevoegingen zijn veilig in kleine hoeveelheden, maar bewust consumeren is altijd een goed idee.
De conclusie: bewust eten met balans
E-nummers zijn een onmiskenbaar onderdeel van ons dagelijks dieet, maar het is belangrijk om te begrijpen welke e-nummers je in je voeding aantreft en welke je beter kunt vermijden. Niet alle e-nummers zijn schadelijk, maar sommige kunnen wel risico’s met zich meebrengen als je ze in te grote hoeveelheden consumeert.
Daarom is het verstandig om vooral voor onbewerkte en natuurlijke producten te kiezen, de etiketten goed in de gaten te houden, en niet alles blindelings te vertrouwen. Balans is het sleutelwoord: genieten van je favoriete producten is prima, maar zorg dat je niet te veel bewerkte voedingsmiddelen met kunstmatige toevoegingen eet.
