Voedselkeuze brein

Voedselkeuzes maak je niet met je brein, maar met je darmen

We denken vaak dat voedselkeuzes een kwestie zijn van wilskracht. “Gewoon minder snoepen” of “gezonder eten”. Maar als het zo simpel was, waarom worstelen dan zoveel mensen met ongezonde eetgewoonten? Het blijkt dat we onze voedselkeuzes niet bewust maken in onze frontale kwab, het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor rationeel denken en planning. Nee, die beslissing wordt voor een groot deel genomen door onze darmen, ons immuunsysteem en ons endocannabinoïde systeem – en dat gebeurt grotendeels onbewust.

De darmen: je tweede brein

Onze darmen zitten vol met micro-organismen die een enorme invloed hebben op onze eetlust en voorkeuren. Bepaalde bacteriën en schimmels in de darm ‘vragen’ letterlijk om hun favoriete voedselbronnen. Heb je veel suikerminnende bacteriën? Dan krijg je trek in zoet. Zijn er veel vetverwerkende microben aanwezig? Dan kan vet voedsel onweerstaanbaar worden. Dit gebeurt via signalen die ze naar de hersenen sturen, waarbij ze onder andere gebruikmaken van de nervus vagus (1).

Deze communicatie tussen darmen en brein wordt ook wel de darm-brein-as genoemd. Het is een complex netwerk dat niet alleen je spijsvertering regelt, maar ook je humeur, energielevel en zelfs je voedselkeuzes. Kortom: je darmen zijn een stille regisseur van wat je eet.

Lees ook: De darm-hersen-as: hoe je buik en brein met elkaar praten

Het immuunsysteem: voedsel als informatie

Voedsel is niet alleen brandstof, maar ook informatie voor het immuunsysteem. Als je veel inflammatoire voeding eet (zoals sterk bewerkte producten, suikers en transvetten), raakt je immuunsysteem chronisch geactiveerd. Dit leidt tot een verandering in de manier waarop je lichaam voedsel interpreteert: je kunt bijvoorbeeld een sterke voorkeur ontwikkelen voor snelle energiebronnen, omdat je lichaam continu in een laaggradige ontstekingsstand staat (2).

En die voorkeur voelt niet als een rationele keuze, maar als een dwingende behoefte. Het is alsof je lichaam schreeuwt om snelle suikers of vetten, simpelweg omdat het denkt dat het in een stressvolle situatie zit. En laten we eerlijk zijn: wie kan er dan nog nee zeggen tegen die zak chips?

Het endocannabinoïde systeem: de regisseur van eetlust en beloning

Het endocannabinoïde systeem (ECS) is een minder bekend, maar cruciaal systeem in ons lichaam. Het regelt onder andere eetlust, stemming en beloning. Dit systeem wordt beïnvloed door voeding, stress en zelfs door de darmbacteriën. Als je ECS uit balans is – bijvoorbeeld door een dieet met veel snelle koolhydraten en bewerkte vetten – kan dit zorgen voor een constante drang naar troostvoedsel (3).

Dit is geen zwakte, maar een biologisch mechanisme dat diep in ons systeem zit verankerd. Het verklaart waarom we soms zo’n onweerstaanbare trek hebben in bepaald voedsel, zelfs als we weten dat het niet goed voor ons is.

Wat kun je doen?

Dit betekent niet dat we machteloos zijn. Bewustwording is de eerste stap. Door ontstekingen te verminderen, help je je immuunsysteem in balans te blijven. Denk aan het eten van meer vezels, gezonde vetten en antioxidantrijke voeding, zoals groenten en fruit. En door stress te reguleren (denk aan slaap, ontspanning en beweging), kun je je ECS ondersteunen.

Ook is het belangrijk om mild te zijn voor jezelf. Als je merkt dat je ‘zwicht’ voor ongezond voedsel, zie het dan niet als een gebrek aan discipline, maar als een systeem dat door decennia aan evolutionaire en omgevingsfactoren is gevormd. Het goede nieuws is: systemen zijn te beïnvloeden, als je weet hoe.

Conclusie: luister naar je lichaam

Voedselkeuzes zijn veel complexer dan we vaak denken. Het is niet alleen een kwestie van wilskracht, maar van een samenspel tussen je darmen, immuunsysteem en endocannabinoïde systeem. Door hier meer aandacht aan te besteden, kun je niet alleen gezondere keuzes maken, maar ook beter begrijpen waarom je soms doet wat je doet. Dus de volgende keer dat je naar dat koekje grijpt, bedenk dan: het zit niet tussen je oren, maar in je hele lijf.

Scroll naar boven